Author: Admin

Puxte: Ev nivîs lêkolînek e li ser bîr û bernameya Şêx ‘Ubeydullahê Nehrî ya vejîneriya dînî û kurdî bi rêya tehlîlkirina berhema wî ya bi navê Mesnewî. Nivîsar bi taybetî dikeve dû têgihiştina têkilbûna hizrên vejîna îslamî û neteweperweriya kurdî di şi’rên Şêx ‘Ubeydullah de. Xwendineke hûrbînane ya Mesnewiyê tu şikekê tê de nahêle ku li gor nivîskarê wê berhemê, hem paşeroja kurdan û hem jî bernameya wî ya vejîna îslamî bi damezrandina dewleteke serbixwe ya kurdî ve girêdayî bûn. Peyvên sereke: Kurd, osmanî, îslam, neteweperweriya dînî, dewlet

Puxte: Ev gotar destnîşan dike ku ne neteweperwerî ne jî dîn dikare bi serê xwe bên lêkolandin û têkiliya navbera “îslamîtî” û neteweperweriyê teorîze bike. Ez îdia dikim îslamîtî nikare ji netewe-dewletê wêdetir sistemeke siyasî tesewur bike û xuya ye sînorên siyasî yên rabêja netewe-dewletê dahundirandiye. Dahundirandineke bi vî awayî jî li fahma îslamî ya têgehên umet û ‘gerdûnxwaz’iyê (universalist) jî bandor dike. Ev xebata min bi israr bala xwe dide ser peywenda analîza şîroveyên dînî. Di hizra dînî de digel hêmanên berdewamiyê, bandorên peywendê pratîka şîroveya dînî vediguherîne û mohra taybetîtiya demkî (temporal specificity) lê dixe. Muhammad Iqbal (1877…

Ev gotar ceribînek e derbarê netewe, neteweperwerî û etnîsîteyê de ku du sed salên dawî de sosyolojî, siyaset û antropolojiyê de yek ji wan babetan e ku zêdetirîn tên nîqaşkirin. Nîqaşên li ser têgeha neteweyê li seransera dinyayê hê jî bi heraret dewam dikin. “Babeta bingehîn a felsefeyê endustrîbûn ne lê neteweperwerî ye; makîneya dûkelê û computer ne lê netewe ye.” (Nairn, 2015) Wê zêde ne şaş be ger mirov bêje li Tirkiyeyê lê bi taybetî di nav kurdan de derbarê van mijaran de sergêjiyeke zihnî heye. Wek mînak kurd ji aliyekî ve nehewcetiya dewletê diparêzin lê li aliyê din…

Di nava kurdan de fikrên gelek cuda, hizbên dijberî hev hene, lê tu ji kê re behsa meselaya kurdî bikî, teqez hemî gazinan ji cudatiyan dikin û hêviya yekîtiya kurdan dikin. Hewqas kes hem behsa yekîtîyê dikin lê çima ev perçebûn ev dijberîtî çima? Derbarê “yekitî”yê cenabê te dikarê çi bêje? Hebûna gelek hizbên cuda xwezayî ye. Kurdistan welatekî fireh û neteweyê Kurd neteweyekî qedîm e. Ev netewe di hundirê hizbekê de hilnayê. Ji xwe hizb, partî tê wateya li ser hin cudatîyan xwe bi rêxistinkirinê. Partî ango parçeyek, qismek ji civatê. Partî bira partî be wê hemberîyeke wê di…

Di nava kurdan de fikrên gelek cuda, hizbên dijberî hev hene, lê tu ji kê re behsa meselaya kurdî bikî, teqez hemî gazinan ji cudatiyan dikin û hêviya yekîtiya kurdan dikin. Hewqas kes hem behsa yekîtiyê dikin lê çima ev perçebûn ev dijberîtî çima? Derbarê “yekîtî”yê cenabê te dikare çi bêje? Ev rast e ku hemû partî û rêxistinên siyasî dawa kurdayetî û yekîtiya kurd dikin û xwe nûnerê heqîqî yê gelê kurd dibînin. Lê rastî dide xuyakirin ku di siyaseta kurd de navend tuneye û di navbera du partiyên siyasî PKK û PDKê de ku dixwazin nasnameya kurd têxin…

Puxte: Ev gotar li ser têkiliya yekser a zimên bi derhişê subjeyê re disekine. Di navbera zimên û derhişê de şirîkatiyek nêz û pêwendiyek yekser heye. Ziman subjektivîteyê saz dike û her wiha tê nîqaşkirin ku sazbûna nasnameyê zêdetirîn ji aliyê şert û mercên pêvajoya fêrbûna zimên ve tê diyarkirin. Di çêbûna subjeya nasnameyê de biyanîbûna zimanî merhaleya herî krîtîk e. Li gor vê, ev xebata li ber dest hewl dide di nasnameya subjeya kurd de temsiliyeta zimanê kurdî dest nîşan bike. Ev gotar angaşt dike di navbera zimanê kurdî û nasnameyê de sê têkiliyên pir nêz hene ku ev…

Puxte: Berhema wêjeyî de ji nû ve hilberîn, di mijarên nasname, îmaj, îmgeyê de rê li ber meriv vedikin. Wek tê zanîn ji nû ve hilberîn û zexmkirina rastiyê rêya herî baş û hêsan a afirandina “êdin” e. Em jî bi vê xebatê, di romana Gundikê Dono ya Mahmut Baksî de li ser temsîliyeta tirkan sekinîn. Berhema ku taybetiyên dema xwe û dorhêla xwe di nava xwe de dihûndirîne, herçiqas bi rehetî neyên dîtin jî “bîra kolektîf’ a civaka xwe dide der û wateyên cihê jî dihewîne. Di romanê de, di derbarê “êdin” de şikl û şemalên fîzîkî, li xwekirin,…

Di pêşbaziya muzîkê “O Ses” de dîsa kurdek bû yekemin ku pêşkêşiya wê Acun Ilıca dike û kanala wî TV-8 de diweşe. Di sezona beriya vê de xortekî batmanî Emre Sertkaya di pêşbaziyê de bi ser ketibû. Vê carê jî muzekjenekî vartoyî bi navê Dodan bû yekemîn. Digel ku wan tiştek derbarê nasnameyên xwe de negotin, xwedî lê nasnameyên xwe derneketin, bi zimanê xwe stranek negotin jî wek wan piraniya me jî piştgirî da van şampiyonên kurd ku ji ber nasnameyên xwe rê li ber gelek nîqaşên îdeolojîk vekirin. Em nivîsa xwe bi Dodan bidomînin ji ber ku Emre bi…

Bi editoriya Can Candanê ku li zanîngeha Boğaziçiyê akademîsyen û derhênerê fîlmên 3 Saet (2008) û Zarokê Min (2013) e û Suncem Koçera ku li zanîngeha Kadir Hasê akademîsyen e, çavkaniyek nû ya akademîk di warê xebatên kurdî de zêde bû. Kîteba Sînemaya Dokumanter a Kurdî li Tirkiyeyê; bi binnavê Estetîk û Polîtîkaya Berxwedan û Nasnameyê (Kurdish Documentary Cinema In Turkey-The Politics and Aesthetics of Identity and Resistance, Cambridge Scholars Publishing, 2016) bi beşdariya gelek kesên hêja derket holê. Di vê kîtêbê de sînema weke warekî xebatê ya zanistên civakî jî bi gelek lêkolînan û di forma babeta kifşê derdikeve…